IMF Özel Çekme Hakkı (SDR) Nedir?

Özel Çekme Hakkı (SDR), 1969 yılında Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından, uluslararası rezervlerin desteklenmesi için yaratılan bir hesap birimidir. Başlangıçta, Özel Çekme Hakkı’nın değeri altına endeksli olarak belirlenmiştir. Mevcut durum itibariyle Özel Çekme Hakkı’nın değeri, küresel ekonomik sistemde önemli yer tutan ülkelerin (ve parasal birliklerin) para birimlerinden oluşan bir sepet esas alınarak belirlenmekte ve söz konusu sepetin bileşimi her 5 yılda bir gözden geçirilmektedir. SDR sepetinin bileşimine yönelik en son karar 2015 yılı Ağustos ayında alınmış ve bu kapsamda SDR sepetinin, 0.374 Euro, 0.094 Japon Yeni, 0.113 İngiliz Sterlini ve 0.419 ABD Doları’ndan oluşmasına karar verilmiştir. SDR sepetine 1 Ekim 2016 tarihi itibarıyla Çin Renminbisi de dâhil edilecek olup, bu çerçevede, ilgili para birimlerinin sepet içerisindeki ağırlıkları ABD Doları, Avro, Çin Renminbisi, Japon Yeni ve İngiliz Sterlini için sırasıyla % 41.73, % 30.93, % 10.92, % 8.33, ve % 8.09 şeklinde olacaktır. SDR kurlarına ilişkin güncel veriler IMF’nin (http://www.imf.org) internet sayfalarından temin edilebilir.

Nisan 2009’da İngiltere’de yapılan G-20 Liderler zirvesinde alınan kararlar kapsamında IMF tarafından, IMF üyesi ülkelere 28 Ağustos 2009 tarihinde 250 milyar ABD Doları tutarında bir genel SDR tahsisatı yapılmıştır. Bu kapsamda ülkemize tahsis edilen tutar 883,1 milyon SDR olmuştur. Ayrıca, IMF’ye 1981 yılında gerçekleştirilen son genel SDR tahsisatından sonra üye olan ülkelere de SDR tahsis edilebilmesini teminen, tüm IMF üyelerine toplam 21,4 milyar SDR tutarında bir defalık özel bir SDR tahsisatı yapılmasına ilişkin olarak 1997 yılında alınan karar 10 Ağustos 2009 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Söz konusu özel SDR tahsisatı kararı kapsamında ülkemize 9 Eylül 2009 tarihinde 75,9 milyon SDR daha tahsis edilmiştir. Böylece, ülkemize toplam 959 milyon SDR tutarında yeni SDR tahsisatı yapılmıştır. SDR tahsisatı Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın TCMB nezdindeki hesaplarında takip edilmektedir. SDR tahsisatına ilişkin bilgilere IMF’nin (http://www.imf.org/external/np/exr/faq/sdrallocfaqs.htm) internet sitesinden ulaşılabilmektedir.